کد مطلب:276517 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:101
ایمنی از عقوبت های اخروی
از آثار دعا برای تعجیل فرج حضرت قائم علیه السلام ایمنی از عقوبت های اخروی و اهوال روز قیامت است. شاهد بر این معنی چند آیه است:
1 - خداوند - عزّوجلّ - می فرماید: «إِنَّ الَّذِینَ هادُوا وَالنَّصاری وَالصَّابِئِینَ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالیَوْمِ الآخَرِ وَعَمِلَ صالِحاً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَلا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلا هُمْ یَحْزَنُونَ»؛ [1] به تحقیق آنان كه ایمان آورده اند و كسانی كه یهودی شدند و نصاری و صابئین، هركس به خداوند و روز آخر ایمان آورده و عمل صالح انجام دهد، پاداش آن ها نزد پروردگارشان محفوظ است و نه ترسی بر آنان هست و نه اندوهگین می شوند. بنابر این كه مراد از روز آخر، زمان دولت حضرت قائم علیه السلام باشد. چنان كه در اصول كافی درباره آیه: «مَنْ كانَ یُرِیدُ حَرْثَ الآخِرَةَ...»، از امام صادق علیه السلام آمده كه فرمود: «مَنْ كانَ یُرِیدُ حَرْثَ الآخِرَةَ...»؛ هر كس كشت آخرت خواهد، فرمود: یعنی معرفت امیر مؤمنان و ائمه علیهم السلام. «نَزِدْ لَهُ فِی حَرْثِهِ...»؛ در كشتش بیفزاییم. فرمود: معرفتش را فزون سازیم تا بهره خویش را از دولت امامان دریافت نماید. «وَمَنْ كانَ یُرِیدُ حَرْثَ الدُّنْیا نُؤْتِهِ مِنْها وَما لَهُ فِی الآخِرَةِ مِنْ نَصِیبٍ»؛ و هر كس كِشت دنیا را بخواهد، چیزی از آن به او می دهیم و در آخرت او را بهره ای نیست. فرمود: یعنی برای او در دولت حق با امام قائم علیه السلام بهره ای نیست. [2] یا این كه منظور از عمل صالح معرفت امامان علیهم السلام باشد، چنان كه در تفسیر عیاشی از امام صادق علیه السلام آمده كه درباره فرموده خدای تعالی: «فَلْیَعْمَلْ عَمَلاً صالِحاً»؛ [3] پس لازم است عمل صالحی انجام دهد. فرمود: منظور از عمل صالح معرفت امامان علیهم السلام است. [4] .
[ صفحه 553]
و از امام باقرعلیه السلام درباره فرموده خدای تعالی: «اَلَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحاتِ»؛ [5] آنان كه ایمان آورده و كارهای نیك انجام دادند. آمده كه فرمود: یعنی آنان كه ایمان آوردند به خدا و به رسول او و امامان اولی الامرعلیهم السلام و ایشان را اطاعت كردند كه آن، ایمان و عمل صالح است.... [6] .
وجه استشهاد این كه: دعا كننده برای تعجیل ظهور حضرت صاحب الزمان علیه السلام در هر دو عنوان داخل است.
2 - فرموده خدای تعالی در سوره بقره: «بَلی مَنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ للَّهِِ وَهُوَ مُحْسنٌ فَلَهُ أَجْرُهُ عِنْدَ رَبِّهِ وَلا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلا هُمْ یَحْزَنُونَ»؛ [7] آری كسی كه در برابر «اللَّه» تسلیم گردید در حالی كه نیكوكار باشد، پس اجر او نزد پروردگارش محفوظ است و نه ترسی بر آن هاست و نه غمگین شوند. بنابر این كه منظور از محسن، نیكوكار پیرو علی علیه السلام باشد، چنان كه در مشكاة الاسرار به نقل از تفسیر عیاشی و غیر آن آمده كه: امام باقرعلیه السلام درباره فرموده خدای تعالی: «إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُ بِالعَدْلِ وَالإِحْسانِ وَإِیتآءِ ذِی القُرْبی»؛ [8] خداوند امر می كند به عدل و احسان و عطای خویشاوند. فرمود: عدل محمدصلی الله علیه وآله است كه هركس اطاعتش كند عدالت كرده، و احسان علی علیه السلام است كه هركس از او پیروی كند احسان نماید و محسن در بهشت است، «وَإِیتآءِ ذِی القُرْبی» از جهت خویشاوندی ما. خداوند بندگان را به مودت و توجه به سوی ما امر فرموده است. [9] .
وجه استشهاد این كه: دعا برای مولایمان حضرت قائم علیه السلام از تولاّی قلبی نسبت به امیر مؤمنان علیه السلام برخاسته، بلكه از واضحترین اقسام تولاّی زبانی نسبت به آن حضرت است، پس هركه برای آن حضرت دعا كند در حقیقت به ولای امیر المؤمنین علیه السلام تمسك
[ صفحه 554]
جسته و موالی آن جناب محسن است و در عداد افرادی كه آیه شریفه بر آن ها دلالت دارد. ان شاء اللَّه تعالی.
3 - فرموده خدای تعالی: «وَلا تَحْسَبَنَّ الَّذِینَ قُتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ أَمْواتاً بَلْ أَحْیاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُونَ - فَرِحِینَ بِما آتیهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَیَسْتَبْشِرُونَ بِالَّذِینَ لَمْ یَلْحَقُوا بِهِمْ مِنْ خَلْفِهِمْ أَلاَّ خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلا هُمْ یَحْزَنُونَ»؛ [10] و البته مپندار آنان را كه در راه خدا كشته شده اند مرده باشند، بلكه زنده اند، نزد پروردگارشان متنعم اند. آنان به فضل الهی شادمانند و به آن مؤمنانی كه هنوز به آنان ملحق نشده اند بشارت دهند كه نه ترسی بر آن ها هست و نه اندوهگین شوند.
به جهت آنچه خواهد آمد كه دعا كننده برای حضرت قائم علیه السلام داخل در شهیدان است با پیغمبر و امیر المؤمنین علیهما السلام، پس به آنچه ایشان رسیده اند او نیز نایل خواهد شد و از جمله آثاری است كه در این آیه شریفه یاد شده است.
4 - فرموده خداوند متعال: «أَلا إِنَّ أَوْلِیآءَ اللَّهِ لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلا هُمْ یَحْزَنُونَ»؛ [11] آگاه باشید كه اولیای خدا نه ترسی بر ایشان هست و نه محزون می شوند.
به ضمیمه روایتی كه در كمال الدین آمده، امام صادق علیه السلام فرمود: خوشا به حال شیعیان قائم ما كه در زمان غیبتش منتظر ظهورش باشند و در زمان ظهور فرمانبردار و مطیع او، آنان هستند اولیای خدا كه نه ترسی بر ایشان هست و نه محزون می شوند. [12] .
وجه استدلال این كه: دعا كردن نشانه انتظار است چنان كه بر اهل بینش پوشیده نیست.
5 - آیه شریفه در سوره احقاف: «إِنَّ الَّذِینَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا فَلا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلا هُمْ یَحْزَنُونَ»؛ [13] به تحقیق آنان كه گفتند: پروردگار ما «اللَّه» است، آن گاه استقامت كردند، پس هیچ ترسی بر آن ها نیست و نه اندوهگین شوند.
به جهت روایتی كه در اصول كافی از محمد بن مسلم آمده كه گفت: از حضرت ابی عبد اللَّه صادق علیه السلام درباره فرموده خدای - عزّوجلّ -: «اَلَّذِینَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا»
[ صفحه 555]
پرسیدم. فرمود: در اعتقاد به امامان یكی پس ازدیگری استقامت نمایند. [14] .
تردیدی نیست كه دعا كردن برای تعجیل فرج و ظهور مولایمان صاحب الزمان علیه السلام دلیل و نشانه استقامت دعا كننده بر اعتقاد به امامان علیهم السلام است. از آیات دیگری نیز می توان این مكرمت ارزنده را استفاده كرد كه از ترس اطاله سخن از ذكر آن ها صرف نظر كردیم، و همچنین از روایات متعددی این مطلب به دست می آید. از جمله: شیخ ثقه جلیل علی بن ابراهیم قمی در تفسیر خود به سند صحیحی درباره آیه شریفه: «وَعَلَی الأَعْرافِ رِجالٌ یَعْرِفُونَ كُلاًّ بِسِیماهُمْ»؛ [15] و بر اعراف مردانی هستند كه هریك را به چهره هایشان می شناسند. از امام صادق علیه السلام روایت كرده كه فرمودند: اعراف: توده ریگی بین بهشت و جهنم است. و مردان: امامان علیهم السلام هستند كه بر اعراف با پیروانشان می ایستند، در حالی كه مؤمنین بدون حساب به سوی بهشت سبقت جسته اند و امامان علیهم السلام به پیروان گنهكار خود می گویند: بنگرید! برادرانتان را در بهشت كه بدون حساب به سوی آن رفته اند. و این است فرموده خداوند - تبارك و تعالی -: «سَلامٌ عَلَیْكُمْ لَمْ یَدْخُلُوها وَهُمْ یَطْمَعُونَ»؛ سلام بر شما داخل بهشت نشده اند ولی در انتظار و امید آن هستند. سپس به آن ها گفته می شود: دشمنانتان را در جهنم بنگرید، و همین است فرموده خدای تعالی: «وَإِذا صُرِفَتْ أَبْصارُهُمْ تِلْقاءَ أَصْحابِ النَّارِ قالُوا رَبَّنا لا تَجْعَلْنا مَعَ القَوْمِ الظَّالِمِینَ وَنادی أَصْحابُ الأَعْرافِ رِجالاً یَعْرِفُونَهُمْ بِسِیماهُمْ فِی النَّارِ فَقالُوا ما أَغْنی عَنْكُمْ جَمْعُكُمْ فِی الدُّنْیا وَما كُنْتُمْ تَسْتَكْبِرُونَ»؛ و چون نظر آن ها (گنه كاران اصحاب اعراف) به سوی اهل جهنم معطوف گردد، گویند: پروردگارا! ما را با ستم كاران قرار مده. و اصحاب اعراف مردانی را كه به سیمایشان می شناسند و در آتشند، آواز دهند و گویند: [دیدید كه] جمع شما در دنیا، و تكبّری كه داشتید هیچ خطری از شما دور نساخت.
آن گاه ائمه علیهم السلام به كسانی كه در جهنم هستند از دشمنانشان می گویند: این ها شیعیان و برادرانمان هستند كه شما در دنیا سوگند می خوردید كه خداوند رحمتی به آن ها نمی رساند.
[ صفحه 556]
سپس امامان به شیعیان خود می گویند: داخل بهشت شوید نه ترسی بر شما هست و نه محزون خواهید گشت. [16] .
می گویم: حدیثی كه در مكرمت سی و دوم از امیر مؤمنان علیه السلام آوردیم دلالت می كند بر شفاعت امامان علیهم السلام برای هركس كه آن ها را یاری كند. و نیز در همانجا گفتیم كه دعا كننده برای مولایمان صاحب الزمان علیه السلام در آن عنوان داخل است، پس به شفاعت امامان در عداد كسانی خواهد بود كه نه ترسی بر آنان هست و نه اندوهگین می شوند.
1 - خداوند - عزّوجلّ - می فرماید: «إِنَّ الَّذِینَ هادُوا وَالنَّصاری وَالصَّابِئِینَ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالیَوْمِ الآخَرِ وَعَمِلَ صالِحاً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَلا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلا هُمْ یَحْزَنُونَ»؛ [1] به تحقیق آنان كه ایمان آورده اند و كسانی كه یهودی شدند و نصاری و صابئین، هركس به خداوند و روز آخر ایمان آورده و عمل صالح انجام دهد، پاداش آن ها نزد پروردگارشان محفوظ است و نه ترسی بر آنان هست و نه اندوهگین می شوند. بنابر این كه مراد از روز آخر، زمان دولت حضرت قائم علیه السلام باشد. چنان كه در اصول كافی درباره آیه: «مَنْ كانَ یُرِیدُ حَرْثَ الآخِرَةَ...»، از امام صادق علیه السلام آمده كه فرمود: «مَنْ كانَ یُرِیدُ حَرْثَ الآخِرَةَ...»؛ هر كس كشت آخرت خواهد، فرمود: یعنی معرفت امیر مؤمنان و ائمه علیهم السلام. «نَزِدْ لَهُ فِی حَرْثِهِ...»؛ در كشتش بیفزاییم. فرمود: معرفتش را فزون سازیم تا بهره خویش را از دولت امامان دریافت نماید. «وَمَنْ كانَ یُرِیدُ حَرْثَ الدُّنْیا نُؤْتِهِ مِنْها وَما لَهُ فِی الآخِرَةِ مِنْ نَصِیبٍ»؛ و هر كس كِشت دنیا را بخواهد، چیزی از آن به او می دهیم و در آخرت او را بهره ای نیست. فرمود: یعنی برای او در دولت حق با امام قائم علیه السلام بهره ای نیست. [2] یا این كه منظور از عمل صالح معرفت امامان علیهم السلام باشد، چنان كه در تفسیر عیاشی از امام صادق علیه السلام آمده كه درباره فرموده خدای تعالی: «فَلْیَعْمَلْ عَمَلاً صالِحاً»؛ [3] پس لازم است عمل صالحی انجام دهد. فرمود: منظور از عمل صالح معرفت امامان علیهم السلام است. [4] .
[ صفحه 553]
و از امام باقرعلیه السلام درباره فرموده خدای تعالی: «اَلَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحاتِ»؛ [5] آنان كه ایمان آورده و كارهای نیك انجام دادند. آمده كه فرمود: یعنی آنان كه ایمان آوردند به خدا و به رسول او و امامان اولی الامرعلیهم السلام و ایشان را اطاعت كردند كه آن، ایمان و عمل صالح است.... [6] .
وجه استشهاد این كه: دعا كننده برای تعجیل ظهور حضرت صاحب الزمان علیه السلام در هر دو عنوان داخل است.
2 - فرموده خدای تعالی در سوره بقره: «بَلی مَنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ للَّهِِ وَهُوَ مُحْسنٌ فَلَهُ أَجْرُهُ عِنْدَ رَبِّهِ وَلا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلا هُمْ یَحْزَنُونَ»؛ [7] آری كسی كه در برابر «اللَّه» تسلیم گردید در حالی كه نیكوكار باشد، پس اجر او نزد پروردگارش محفوظ است و نه ترسی بر آن هاست و نه غمگین شوند. بنابر این كه منظور از محسن، نیكوكار پیرو علی علیه السلام باشد، چنان كه در مشكاة الاسرار به نقل از تفسیر عیاشی و غیر آن آمده كه: امام باقرعلیه السلام درباره فرموده خدای تعالی: «إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُ بِالعَدْلِ وَالإِحْسانِ وَإِیتآءِ ذِی القُرْبی»؛ [8] خداوند امر می كند به عدل و احسان و عطای خویشاوند. فرمود: عدل محمدصلی الله علیه وآله است كه هركس اطاعتش كند عدالت كرده، و احسان علی علیه السلام است كه هركس از او پیروی كند احسان نماید و محسن در بهشت است، «وَإِیتآءِ ذِی القُرْبی» از جهت خویشاوندی ما. خداوند بندگان را به مودت و توجه به سوی ما امر فرموده است. [9] .
وجه استشهاد این كه: دعا برای مولایمان حضرت قائم علیه السلام از تولاّی قلبی نسبت به امیر مؤمنان علیه السلام برخاسته، بلكه از واضحترین اقسام تولاّی زبانی نسبت به آن حضرت است، پس هركه برای آن حضرت دعا كند در حقیقت به ولای امیر المؤمنین علیه السلام تمسك
[ صفحه 554]
جسته و موالی آن جناب محسن است و در عداد افرادی كه آیه شریفه بر آن ها دلالت دارد. ان شاء اللَّه تعالی.
3 - فرموده خدای تعالی: «وَلا تَحْسَبَنَّ الَّذِینَ قُتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ أَمْواتاً بَلْ أَحْیاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُونَ - فَرِحِینَ بِما آتیهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَیَسْتَبْشِرُونَ بِالَّذِینَ لَمْ یَلْحَقُوا بِهِمْ مِنْ خَلْفِهِمْ أَلاَّ خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلا هُمْ یَحْزَنُونَ»؛ [10] و البته مپندار آنان را كه در راه خدا كشته شده اند مرده باشند، بلكه زنده اند، نزد پروردگارشان متنعم اند. آنان به فضل الهی شادمانند و به آن مؤمنانی كه هنوز به آنان ملحق نشده اند بشارت دهند كه نه ترسی بر آن ها هست و نه اندوهگین شوند.
به جهت آنچه خواهد آمد كه دعا كننده برای حضرت قائم علیه السلام داخل در شهیدان است با پیغمبر و امیر المؤمنین علیهما السلام، پس به آنچه ایشان رسیده اند او نیز نایل خواهد شد و از جمله آثاری است كه در این آیه شریفه یاد شده است.
4 - فرموده خداوند متعال: «أَلا إِنَّ أَوْلِیآءَ اللَّهِ لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلا هُمْ یَحْزَنُونَ»؛ [11] آگاه باشید كه اولیای خدا نه ترسی بر ایشان هست و نه محزون می شوند.
به ضمیمه روایتی كه در كمال الدین آمده، امام صادق علیه السلام فرمود: خوشا به حال شیعیان قائم ما كه در زمان غیبتش منتظر ظهورش باشند و در زمان ظهور فرمانبردار و مطیع او، آنان هستند اولیای خدا كه نه ترسی بر ایشان هست و نه محزون می شوند. [12] .
وجه استدلال این كه: دعا كردن نشانه انتظار است چنان كه بر اهل بینش پوشیده نیست.
5 - آیه شریفه در سوره احقاف: «إِنَّ الَّذِینَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا فَلا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلا هُمْ یَحْزَنُونَ»؛ [13] به تحقیق آنان كه گفتند: پروردگار ما «اللَّه» است، آن گاه استقامت كردند، پس هیچ ترسی بر آن ها نیست و نه اندوهگین شوند.
به جهت روایتی كه در اصول كافی از محمد بن مسلم آمده كه گفت: از حضرت ابی عبد اللَّه صادق علیه السلام درباره فرموده خدای - عزّوجلّ -: «اَلَّذِینَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا»
[ صفحه 555]
پرسیدم. فرمود: در اعتقاد به امامان یكی پس ازدیگری استقامت نمایند. [14] .
تردیدی نیست كه دعا كردن برای تعجیل فرج و ظهور مولایمان صاحب الزمان علیه السلام دلیل و نشانه استقامت دعا كننده بر اعتقاد به امامان علیهم السلام است. از آیات دیگری نیز می توان این مكرمت ارزنده را استفاده كرد كه از ترس اطاله سخن از ذكر آن ها صرف نظر كردیم، و همچنین از روایات متعددی این مطلب به دست می آید. از جمله: شیخ ثقه جلیل علی بن ابراهیم قمی در تفسیر خود به سند صحیحی درباره آیه شریفه: «وَعَلَی الأَعْرافِ رِجالٌ یَعْرِفُونَ كُلاًّ بِسِیماهُمْ»؛ [15] و بر اعراف مردانی هستند كه هریك را به چهره هایشان می شناسند. از امام صادق علیه السلام روایت كرده كه فرمودند: اعراف: توده ریگی بین بهشت و جهنم است. و مردان: امامان علیهم السلام هستند كه بر اعراف با پیروانشان می ایستند، در حالی كه مؤمنین بدون حساب به سوی بهشت سبقت جسته اند و امامان علیهم السلام به پیروان گنهكار خود می گویند: بنگرید! برادرانتان را در بهشت كه بدون حساب به سوی آن رفته اند. و این است فرموده خداوند - تبارك و تعالی -: «سَلامٌ عَلَیْكُمْ لَمْ یَدْخُلُوها وَهُمْ یَطْمَعُونَ»؛ سلام بر شما داخل بهشت نشده اند ولی در انتظار و امید آن هستند. سپس به آن ها گفته می شود: دشمنانتان را در جهنم بنگرید، و همین است فرموده خدای تعالی: «وَإِذا صُرِفَتْ أَبْصارُهُمْ تِلْقاءَ أَصْحابِ النَّارِ قالُوا رَبَّنا لا تَجْعَلْنا مَعَ القَوْمِ الظَّالِمِینَ وَنادی أَصْحابُ الأَعْرافِ رِجالاً یَعْرِفُونَهُمْ بِسِیماهُمْ فِی النَّارِ فَقالُوا ما أَغْنی عَنْكُمْ جَمْعُكُمْ فِی الدُّنْیا وَما كُنْتُمْ تَسْتَكْبِرُونَ»؛ و چون نظر آن ها (گنه كاران اصحاب اعراف) به سوی اهل جهنم معطوف گردد، گویند: پروردگارا! ما را با ستم كاران قرار مده. و اصحاب اعراف مردانی را كه به سیمایشان می شناسند و در آتشند، آواز دهند و گویند: [دیدید كه] جمع شما در دنیا، و تكبّری كه داشتید هیچ خطری از شما دور نساخت.
آن گاه ائمه علیهم السلام به كسانی كه در جهنم هستند از دشمنانشان می گویند: این ها شیعیان و برادرانمان هستند كه شما در دنیا سوگند می خوردید كه خداوند رحمتی به آن ها نمی رساند.
[ صفحه 556]
سپس امامان به شیعیان خود می گویند: داخل بهشت شوید نه ترسی بر شما هست و نه محزون خواهید گشت. [16] .
می گویم: حدیثی كه در مكرمت سی و دوم از امیر مؤمنان علیه السلام آوردیم دلالت می كند بر شفاعت امامان علیهم السلام برای هركس كه آن ها را یاری كند. و نیز در همانجا گفتیم كه دعا كننده برای مولایمان صاحب الزمان علیه السلام در آن عنوان داخل است، پس به شفاعت امامان در عداد كسانی خواهد بود كه نه ترسی بر آنان هست و نه اندوهگین می شوند.
[1] سوره بقره، آيه 62.
[2] كافي: 436:1.
[3] سوره كهف، آيه 110.
[4] تفسير عياشي: 353:2.
[5] سوره بقره، آيه 82.
[6] مرآة الانوار: 208.
[7] سوره بقره، آيه 112.
[8] سوره نحل، آيه 90.
[9] تفسير عياشي: 268:2.
[10] سوره آل عمران، آيه 169.
[11] سوره يونس، آيه 62.
[12] كمال الدين: 357:2.
[13] سوره احقاف، آيه 13.
[14] كافي: 220:1.
[15] سوره اعراف، آيه 46.
[16] تفسير قمي: 231:1.